آنچه بایداز پیست تارتان بدانیم

برجستگی و اهمیت دو و میدانی درمیان رشته های گوناگون ورزشی انکارناپذیراست زیرا سوابق آن به اندازه عمربشرطولانی است.این ورزش کهن ترین،طبیعی ترین ،غیروابسته ترین و درعین حال سالم ترین فعالیتی است که نشاط و سلامتی وتحرک را با بکار انداختن اندامهای آدمی به او هدیه می کند و اما شتاب حرکت نیز همواره او را درمعرض تصادم قرار می دهد که امکان آسیب نیز درآن کم نیست بنابراین سعی می گردد این مسیر بدون مانع،بدون کمترین پستی و بلندی وتا حدودی قابل انعطاف و نیز با اندکی اصطکاک همراه باشد تا شرایط محیط حتی المقدورمساعد گردد ودونده درحد امکان با خاطری آسوده وفارغ ازنیروی بازدارنده اضطراب و نگرانی ناشی ازتصادم با تمام توان به فعالیت پردازد.

مجموعه شرایط فوق درپیست های تارتان به بهترین صورت جمع وتلفیق شده درصورت فراهم بودن امکانات مالی از این راه می توان به حداکثر اهداف مورد انتظار دست یافت .

زیرا قابلیت انعطاف آن حدود 30% ازضربه را خنثی می کند و سطح هموارآن ازهرگونه آسیب ناشی از تغییر ناگهانی سطح پیش گیری می نماید و اصطکاک نسبی سطح و قابلیت انعطاف آن مانع از آسیب جدی و وسیع خواهد شد.

به دلایل فوق با این وسیله می توان دربسیاری ازفعالیت های ورزشی دیگرنیز سود جست وآسیب پذیری را درآنها به حداقل رساند.

تناسب فوق العاده این سطح سبب شده تا آن را از انحصار ورزش دو و میدانی خارج و به محیط بازی کودکان نیز سرایت دهد. ازآنجا که دویدن کار کودک است و آسیب پذیریهای ناشی از نوپا بودن و بی تجربگی سنین ابتدایی همواره مربیان دلسوز و مسئولیت پذیررا نگران خود می سازد ، بنابراین غالبا درمحیط بازی کودکان (مهد کودکها،پارکها،مدارس …) از لایه های اولیه پیست استفاده کرده و به تنهایی آن را اجرا می کنند.

مراحل اجراء همراه با مشخصات فنی:

برای اجرای پیست های تارتان بطور کلی سه سیستم وجود دارد که عبارتند از روشهای:

1) پاششی

2) لایه لایه (ساندویچ)

3 ) کامل (فول)

اما غالبا تفاوت آنها منحصر به لایه نهایی است و سایر لایه ها که بخشهای ضربه گیر و استقرار یابنده را تشکیل می دهند در همه آنها مشترک است و به صورت یکنواخت اجراء می گردد.

لایه مشترک عبارتند از:

1-در تمام پیست ها زمین میدان دو و میدانی  یا بازی با شیب 10-6 در هزار به طرف کانالهای داخلی آسفالت می گردد که می توان آن را با بتن نیزاجراء کرد که در صورت استفاده از بتن اجراء یک لایه رطوبت گیردر زیر آن ضروری است تا امکان سرایت رطوبت از کف وجود نداشته باشد.

2) روی آسفالت یا بتون که حداقل باید دو هفته از اجرای آن گذشته باشد پس از نظافت وخشک شدن ابتدا یک لایه پرایمر اجراء می گردد.این لایه که از یک ماده تک پایه و همراه با حلال تشکیل می شود بین 200 تا 150 گرم در هر متر مربع و توسط غلطک اعمال وبه منظور چسبیدن و استواری کامل کف پوش برروی سطح زمین اجراء می گردد.

3) لايه ضربه گير،اين لايه با ضخامت 12-10 ميليمتر از تركيب خرده لاستيك با سايزبندي 6-1 ميليمتر و چسب مخصوص تك جزيي پلي اورتان به ميزان 25/1 الي 5/1 كيلوگرم در هر مترمربع تشكيل شده است و داراي مشخصات فني زيراست.

مقاومت كششي آن حداقل به ميزان 3/0 نيوتن بر هر ميليمتر مربع است.

و نيز تغيير طول نسبي آن به ميزان حداقل 38% است.

چسب فوق تك پايه اي وفاقد حلال بوده كه داراي (1+-10)درصد NCO وكمتر از7/0 TDI مي باشد وويسكوزيته با غلظت آن mp 100-+5000 ومقاومت پارگي آن 67% نيوتن برهرميليمتر مربع وتغيير طول نسبي آن حداقل 53% مي باشد چسب و گرانول ( دانه لاستیکی ) مي بايست با هم سازگاري داشته ودر شرايط آب و هوايي گرم نيز مقاومت خويش را حفظ نمايند.

درصورتي كه اجراي سيستم كامل (فول) مورد نظرباشد دراين لايه به جاي چسب تك جزيي خرده لاستيك با چسب مخصوص تارتان مخلوط واجراء مي گردد.

4) بتونه:اين لايه از بتونه تمام نافذ لايه انعطاف پذير و يا اصلي را پوشانده و تنها درسيستم ساندويچ و فول بكار مي رود از نفوذ چسب مخصوص تارتان كه داراي غلظت كمي است جلوگيري مي نمايد بتونه مزبور فاقد حلال بوده و دو پايه اي و از نوع PUR است.اين ماده داراي مقاومت نفوذي 85 و مقاومت كششيN/mm
3/3 و مقاومت پارگي 6/8 وتغيير طول نسبي 90% مي باشد.ميزان مصرف اين ماده
به مقدار 2/1 كيلوگرم در متر مربع است.

5) لايه رويه پيست : از اين به بعد مراحل اجراي انواع گوناگون پيست به صورت كاملا متفاوت اجراء مي گردد.

الف) سيستم پاششي : اين روكش كه معمولا براي زمین های تنیس ،بازيهاي توپي و ميدانهاي دو و ميداني نيز از آن استفاده مي گردد و ارزانترين سيستم آن است در مرحله نهايي همانطور كه گفته شد نيازمند مرحله بتونه نيست و مخلوطي از پودر لاستيك رنگي با نوعي چسب PUR دو قسمتي كه حاوي حلال نيز مي باشد با پمپ مخصوصي برروي آن پاشيده مي شود ميزان مصرف چشب 1200 گرم وپودرلاستيك رنگي آن كه اندكي زبر نيز هست 800 گرم در هرمتر مربع مورد استفاده قرار مي گيرد.

در صورتيكه خريدار تقاضاي ثبات رنگ آن را براي هميشه داشته باشد به ميزان 200گرم لاك بر روي آن پاشيده مي شود.

ب) سيستم لايه لايه (ساندويچ) : اين سيستم كه داراي قيمت متوسطي است چون از خود آب را رد نمي كند حتما بايد سطح در شيب 10-6 در 1000 به طرف داخل مراقبت بيشتري كرد.

در اين روش پس از اجراي بتونه چسب تارتان كه فاقد حلال است و از مواد دو پايه اي و از جنس PUR تشكيل شده و به رنگ اخرائي و هم رنگ با دانه هاي تارتان است و با ضخامت mm 2 و به وسيله پارو هاي مخصوص اجرا مي گردد.

اين ماده داراي مقاوت نفوذي 75 و مقاومت كششي N/mm 2/3 و مقاومت پارگي N/mm 7/3 و تغيير طول نسبي 2- + 60% بوده و مي بايست حتي المقدور و در هواي گرم اجرا شود و مصرف ان در هر متر مربع 3 كيلو گرم در هر متر مربع مي باشد.

ج) روش كامل (فول) : اين روش كه آخرين روش و گرانترين و بهترين سيستم است مورد پذيرش فدراسيون بين المللي دو و ميداني است و انجام مسابقات بين المللي تنها بروي آن قابل اجراء است پس از اجراي بتونه با سيستم لايه لايه كاملا مشابه است و چنانكه گفته شد تفاوت آن در اجراي لايه ضربه گير است كه چسب آن از نوع چسب رويه تارتان است تشكيل مي دهد كه آن را به صورت چند مرحله و يا بامخلوط كردن آن با خرده لاستيك سياه رنگ ماشين هاي مخصوص به اجراءمي گذارند وچنانكه گفته شد نيازمند مرحله بتونه نيز هست.

6) لايه نهايي : درسيستم هاي لايه لايه و كامل،دانه هايي ازEPDM قرمز رنگ كه پوشش ميادين دو و ميداني را تشكيل مي دهد و تفاوت آن با خرده لاستيك ازنوع SBR آ ن است كه در اثر اشعه ماوراءبنفش فرسوده نمي گردد و سوختن آن در هواي آزاد با دود همراه نيست بلافاصله پس از ريختن چسب تارتان بوسيله پاروهاي مخصوص اين دانه ها را از دو طرف بوسيله دست يا دستگاهاي پاشنده به ضخامت 4-1ميليمتر بروي آن مي پاشند و كاملا سطح آن را پر نموده تا هيچ بخشي از چسب قابل رويت نباشد اين دانه ها پس از 24 ساعت كه زمان لازم براي خشك شدن چسب است از روي پيست بوسيله جاروهاي برقي يا دستي جمع آوري مي گردد و دانه هاي فرورفته برروي پيست باقي خواهد ماند كه لايه نهايي آن را تشكيل مي دهدبه اين ترتيب پيست آماده وحداكثر پس از 5 روز قابل خط كشي و در نتيجه بهره برداري خواهد بود.

كف پوش دو و ميداني (تارتان)

امروزه كف پوشهاي پيستهاي دو و ميداني مرسوم به تارتان در دنيا به سه روش قابل اجرا مي باشد،ابتدا كف پوشهاي رول بوده كه دركارخانه به صورت توليد صنعتي ساخته گشته و جهت نصب به محيطهاي ورزشي حمل و اجرا مي گردد.نمونه ديگر تارتان،به صورت ريختگي و از نوع پلي اورتان مي باشد كه به صورت يكپارچه و درجا اجرا مي گردد كه بسته به كاربري جهت برگزاري مسابقات (تمريني-حرفه اي- بين المللي وجهاني) به سه گونه تقسيم مي گردد.

نمونه سوم كف پوشهاي دو و ميداني تارتان تركيبي بوده كه همانطور كه از اسمش پيداست تركيبي از تارتان پلي اورتان و رول مي باشد كه از لحاظ خصوصيات و كاربري نسبت به دو گونه قبلي داراي مزايايي مي باشد.

1-كف پوشهاي رول : این نوع تارتان از مواد پلي اورتان در كارخانه به حالت توليد صنعتي ساخته گرديده در دو لايه به صورت رول به هم چسبيده مي شود.لايه زيره به صورت صاف و يا آجدار به عنوان لايه ضربه گير بوده و رويه در رنگهاي مختلف بروي آن نصب مي گردد كه به لحاظ فشردگي آن نسبت به تارتان هاي پلي اورتان بالطبع مدت زمان بيشتري قابل بهره برداري مي باشد.

مراحل اجراء همراه با مشخصات فنی:

برای اجرای پیست های تارتان بطور کلی سه سیستم وجود دارد که عبارتند از روشهای:

1) پاششی

2) لایه لایه (ساندویچ)

3 ) کامل (فول)

اما غالبا تفاوت آنها منحصر به لایه نهایی است و سایر لایه ها که بخشهای ضربه گیر و استقرار یابنده را تشکیل می دهند در همه آنها مشترک است و به صورت یکنواخت اجراء می گردد.

لایه مشترک عبارتند از:

1-در تمام پیست ها زمین میدان دو و میدانی  یا بازی با شیب 10-6 در هزار به طرف کانالهای داخلی آسفالت می گردد که می توان آن را با بتن نیزاجراء کرد که در صورت استفاده از بتن اجراء یک لایه رطوبت گیردر زیر آن ضروری است تا امکان سرایت رطوبت از کف وجود نداشته باشد.

2) روی آسفالت یا بتون که حداقل باید دو هفته از اجرای آن گذشته باشد پس از نظافت وخشک شدن ابتدا یک لایه پرایمر اجراء می گردد.این لایه که از یک ماده تک پایه و همراه با حلال تشکیل می شود بین 200 تا 150 گرم در هر متر مربع و توسط غلطک اعمال وبه منظور چسبیدن و استواری کامل کف پوش برروی سطح زمین اجراء می گردد.

3) لايه ضربه گير،اين لايه با ضخامت 12-10 ميليمتر از تركيب خرده لاستيك با سايزبندي 6-1 ميليمتر و چسب مخصوص تك جزيي پلي اورتان به ميزان 25/1 الي 5/1 كيلوگرم در هر مترمربع تشكيل شده است و داراي مشخصات فني زيراست.

مقاومت كششي آن حداقل به ميزان 3/0 نيوتن بر هر ميليمتر مربع است.

و نيز تغيير طول نسبي آن به ميزان حداقل 38% است.

چسب فوق تك پايه اي وفاقد حلال بوده كه داراي (1+-10)درصد NCO وكمتر از7/0 TDI مي باشد وويسكوزيته با غلظت آن mp 100-+5000 ومقاومت پارگي آن 67% نيوتن برهرميليمتر مربع وتغيير طول نسبي آن حداقل 53% مي باشد چسب و گرانول ( دانه لاستیکی ) مي بايست با هم سازگاري داشته ودر شرايط آب و هوايي گرم نيز مقاومت خويش را حفظ نمايند.

درصورتي كه اجراي سيستم كامل (فول) مورد نظرباشد دراين لايه به جاي چسب تك جزيي خرده لاستيك با چسب مخصوص تارتان مخلوط واجراء مي گردد.

4) بتونه:اين لايه از بتونه تمام نافذ لايه انعطاف پذير و يا اصلي را پوشانده و تنها درسيستم ساندويچ و فول بكار مي رود از نفوذ چسب مخصوص تارتان كه داراي غلظت كمي است جلوگيري مي نمايد بتونه مزبور فاقد حلال بوده و دو پايه اي و از نوع PUR است.اين ماده داراي مقاومت نفوذي 85 و مقاومت كششيN/mm
3/3 و مقاومت پارگي 6/8 وتغيير طول نسبي 90% مي باشد.ميزان مصرف اين ماده
به مقدار 2/1 كيلوگرم در متر مربع است.

5) لايه رويه پيست : از اين به بعد مراحل اجراي انواع گوناگون پيست به صورت كاملا متفاوت اجراء مي گردد.

الف) سيستم پاششي : اين روكش كه معمولا براي زمین های تنیس ،بازيهاي توپي و ميدانهاي دو و ميداني نيز از آن استفاده مي گردد و ارزانترين سيستم آن است در مرحله نهايي همانطور كه گفته شد نيازمند مرحله بتونه نيست و مخلوطي از پودر لاستيك رنگي با نوعي چسب PUR دو قسمتي كه حاوي حلال نيز مي باشد با پمپ مخصوصي برروي آن پاشيده مي شود ميزان مصرف چشب 1200 گرم وپودرلاستيك رنگي آن كه اندكي زبر نيز هست 800 گرم در هرمتر مربع مورد استفاده قرار مي گيرد.

در صورتيكه خريدار تقاضاي ثبات رنگ آن را براي هميشه داشته باشد به ميزان 200گرم لاك بر روي آن پاشيده مي شود.

ب) سيستم لايه لايه (ساندويچ) : اين سيستم كه داراي قيمت متوسطي است چون از خود آب را رد نمي كند حتما بايد سطح در شيب 10-6 در 1000 به طرف داخل مراقبت بيشتري كرد.

در اين روش پس از اجراي بتونه چسب تارتان كه فاقد حلال است و از مواد دو پايه اي و از جنس PUR تشكيل شده و به رنگ اخرائي و هم رنگ با دانه هاي تارتان است و با ضخامت mm 2 و به وسيله پارو هاي مخصوص اجرا مي گردد.

اين ماده داراي مقاوت نفوذي 75 و مقاومت كششي N/mm 2/3 و مقاومت پارگي N/mm 7/3 و تغيير طول نسبي 2- + 60% بوده و مي بايست حتي المقدور و در هواي گرم اجرا شود و مصرف ان در هر متر مربع 3 كيلو گرم در هر متر مربع مي باشد.

ج) روش كامل (فول) : اين روش كه آخرين روش و گرانترين و بهترين سيستم است مورد پذيرش فدراسيون بين المللي دو و ميداني است و انجام مسابقات بين المللي تنها بروي آن قابل اجراء است پس از اجراي بتونه با سيستم لايه لايه كاملا مشابه است و چنانكه گفته شد تفاوت آن در اجراي لايه ضربه گير است كه چسب آن از نوع چسب رويه تارتان است تشكيل مي دهد كه آن را به صورت چند مرحله و يا بامخلوط كردن آن با خرده لاستيك سياه رنگ ماشين هاي مخصوص به اجراءمي گذارند وچنانكه گفته شد نيازمند مرحله بتونه نيز هست.

6) لايه نهايي : درسيستم هاي لايه لايه و كامل،دانه هايي ازEPDM قرمز رنگ كه پوشش ميادين دو و ميداني را تشكيل مي دهد و تفاوت آن با خرده لاستيك ازنوع SBR آ ن است كه در اثر اشعه ماوراءبنفش فرسوده نمي گردد و سوختن آن در هواي آزاد با دود همراه نيست بلافاصله پس از ريختن چسب تارتان بوسيله پاروهاي مخصوص اين دانه ها را از دو طرف بوسيله دست يا دستگاهاي پاشنده به ضخامت 4-1ميليمتر بروي آن مي پاشند و كاملا سطح آن را پر نموده تا هيچ بخشي از چسب قابل رويت نباشد اين دانه ها پس از 24 ساعت كه زمان لازم براي خشك شدن چسب است از روي پيست بوسيله جاروهاي برقي يا دستي جمع آوري مي گردد و دانه هاي فرورفته برروي پيست باقي خواهد ماند كه لايه نهايي آن را تشكيل مي دهدبه اين ترتيب پيست آماده وحداكثر پس از 5 روز قابل خط كشي و در نتيجه بهره برداري خواهد بود.

كف پوش دو و ميداني (تارتان)

امروزه كف پوشهاي پيستهاي دو و ميداني مرسوم به تارتان در دنيا به سه روش قابل اجرا مي باشد،ابتدا كف پوشهاي رول بوده كه دركارخانه به صورت توليد صنعتي ساخته گشته و جهت نصب به محيطهاي ورزشي حمل و اجرا مي گردد.نمونه ديگر تارتان،به صورت ريختگي و از نوع پلي اورتان مي باشد كه به صورت يكپارچه و درجا اجرا مي گردد كه بسته به كاربري جهت برگزاري مسابقات (تمريني-حرفه اي- بين المللي وجهاني) به سه گونه تقسيم مي گردد.

نمونه سوم كف پوشهاي دو و ميداني تارتان تركيبي بوده كه همانطور كه از اسمش پيداست تركيبي از تارتان پلي اورتان و رول مي باشد كه از لحاظ خصوصيات و كاربري نسبت به دو گونه قبلي داراي مزايايي مي باشد.

1-كف پوشهاي رول : این نوع تارتان از مواد پلي اورتان در كارخانه به حالت توليد صنعتي ساخته گرديده در دو لايه به صورت رول به هم چسبيده مي شود.لايه زيره به صورت صاف و يا آجدار به عنوان لايه ضربه گير بوده و رويه در رنگهاي مختلف بروي آن نصب مي گردد كه به لحاظ فشردگي آن نسبت به تارتان هاي پلي اورتان بالطبع مدت زمان بيشتري قابل بهره برداري مي باشد.

2) تارتان ازنوع نيمه فول

الف) پرايمر:با مشخصات ذكرشده ازنوع ساندويچ

ب) ماستيك:با مشخصات فني ذكرشده در نوع ساندويچ

ج) كوتينگ با لايه خودتراز:مشخصات فني ذكرشده درنوع ساندويچ جهت اجراي زيره

د ) گرانول مشکی 

ه ) كوتينگ با لايه خودترازجهت لايه نهايي:با مشخصات فني ذكر شده ازنوع ساندويچ
جهت اجراي لايه نهايي

و ) گرانول رنگي EPDM : با مشخصات فني ذكرگشته درنوع ساندويچ

2- تارتان فول:

الف) روش اجرا عينا به مانند روش نيمه فول بوده با اين تفاوت كه نيمه فول دردولايه
بوده ولي فول با سه لايه ريخته واجرا مي گردد.

3- تارتان تركيبي :

اين نوع کفپوش دومیدانی همانطوركه ازاسمش پيداست تركيبي ازرول پلي اورتان است كه دركارخانه توليد مي گردد و لايه ضربه گير كه درمحيط به صورت ريختن اجرا مي شود مزيت اين روش نسبت به تارتان رول اين است كه دراين روش پستي وبلنديهاي پيست تا حدودي بوسيله لايه ضربه گير گرفته ودرواقع سطح پيست رگلاژمي گردد.